ترک خوردن دیوار یکی از رایجترین مشکلات ساختمانی است که میتواند ناشی از مسائل ساده تا خطاهای جدی سازهای باشد، و شرکت های ساختمانی معروف زیادی در ایران و جهان با این مشکل مواجعه هستند.
تشخیص صحیح نوع ترک و علت آن میتواند از خسارتهای بزرگتر جلوگیری کند. در این مقاله، مهمترین دلایل ترک خوردن دیوار، روش های اصولی ترمیم و راهکارهای پیشگیری را به صورت کامل و تخصصی بررسی میکنیم.
1. نشست ساختمان (متداولترین علت ترک دیوار)
نشست طبیعی یا غیرطبیعی ساختمان یکی از اصلیترین دلایل ترکهای عمودی و مورب روی دیوار است. نشست معمولاً بهدلیل ضعف در فونداسیون، تراکم ناکافی خاک، عبور لولههای آب زیر زمین و یا وجود خاک دستی زیر سازه ایجاد میشود.
این ترکها اغلب از گوشههای پنجره یا سقف شروع شده و به سمت پایین امتداد پیدا میکنند.
راه حل:
- تزریق گروت یا رزین تقویتی زیر فونداسیون
- اجرای شمع کوبی یا ریزشمع
- ترمیم ترک با توری فایبرگلاس + بتونه پایه سیمانی
پیشنهاد مطالعه: بلوک سبک چیست و چرا در ساخت و ساز استفاده میشود؟
2. انقباض و انبساط مصالح در برابر دما
تغییرات دمایی باعث منبسط و منقبض شدن مصالح میشود. اگر دیوار فاقد درز انبساط باشد یا ملات خشک نشده باشد، ترکهای ریز سطحی ظاهر میشود.
راهحل:
- اجرای درز انبساط در دیوارهای طولانی
- استفاده از گچ و سیمان استاندارد
- جلوگیری از گرمکردن سریع محیط پس از گچکاری
3. اجرای غیر اصولی گچ و خاک یا سیمانکاری
اگر ملات گچ یا سیمان بهدرستی مخلوط نشود یا ضخامت آن بیش از حد باشد، پس از خشک شدن ترکهای سطحی یا عمقی ایجاد میشود.
راه حل:
- اجرای لایههای نازک
- استفاده از توری مرغی یا فایبر در محل اتصالات
- استفاده از گچ باکیفیت و کنترل نسبت آب به ملات
4. رطوبت و نمزدگی دیوار
نفوذ آب از لولههای ترکخورده، پشتبام یا سرویسها باعث ایجاد ترک، طبلهکردن رنگ و حتی ریزش گچ میشود.
راه حل:
- شناسایی منبع رطوبت با دستگاه نمسنج
- تعمیر لوله یا عایقبندی محل
- خشککردن کامل دیوار سپس اجرای ملات ترمیمی
پیشنهاد مطالعه: تفاوت پوکه معدنی و پوکه صنعتی در ساختمان سازی
5. استفاده از مصالح نامرغوب یا سبکسازی غیراصولی
مصالح بیکیفیت در برابر تغییرات دما و رطوبت مقاومت کمی دارند و سریع ترک میخورند. همچنین استفاده اشتباه از پوکه، فوم بتن یا ملات ضعیف، موجب حرکت دیوار و ایجاد ترک میشود.
راه حل:
- استفاده از مصالح استاندارد
- اجرای اصولی سبکسازی با عایق مناسب
- تقویت اتصالات سازهای در دیوارهای غیر باربر
6. خطا در طراحی یا ضعف سازه ای
ترکهای عمیق و مداوم معمولاً نشانهای از خطای مهندسی هستند: عدم طراحی صحیح بار، ضعف تیر و ستون، حذف دیوار باربر یا تخریب بخشی از سازه.
راه حل: این دسته ترکها حتما باید توسط مهندس سازه بررسی و تقویت سازهای انجام شود.
7. ترک ناشی از جاگذاری تأسیسات
لولهکشی داخل دیوار اگر عایق یا مهار نشده باشد، باعث ایجاد ترک در محل عبور لولهها میشود.
راه حل:
- استفاده از توری در محل شیارکشی
- اجرای پوشش استاندارد روی لولهها
- استفاده از لولههای باکیفیت و بدون انبساط زیاد
انواع ترک دیوار و تشخیص آنها
| نوع ترک | محل ایجاد | شدت | علت احتمالی |
|---|---|---|---|
| ترک مویی سطحی | روی گچ یا رنگ | کم | تغییر دما – خشک شدن ملات |
| ترک عمودی | گوشهها و دیوارهای باربر | متوسط تا زیاد | نشست ساختمان |
| ترک افقی | وسط دیوار یا اتصال سقف | زیاد | ضعف سازهای یا فشار جانبی |
| ترک مورب (قطری) | کنار پنجرهها و درها | زیاد | نشست ناهمگون فونداسیون |
| ترک ناشی از رطوبت | اطراف سرویسها یا لولهها | متوسط | نم و نفوذ آب |
بهترین روشهای ترمیم ترک دیوار کدام است؟
- استفاده از چسب بتن برای افزایش استحکام ملات
- در ترکهای عمیق، ابتدا بازکردن ترک و سپس پرکردن با ملات ترمیمی
- چسباندن توری فایبرگلاس روی ترکهای مورب یا محل اتصال دیوارها
- استفاده از ملاتهای پلیمری برای جلوگیری از ایجاد ترک مجدد
- رنگآمیزی نهایی با رنگ ضدترک یا ترکیبات الاستومری
چگونه از ترک خوردن مجدد دیوار جلوگیری کنیم؟
بهترین روشهای ترمیم ترک دیوار بسته به نوع ترک متفاوت است. برای ترکهای سطحی معمولاً از بتونه، گچ و رنگ استفاده میشود؛ اما ترکهای عمیق یا سازهای نیاز به باز کردن بخش آسیبدیده، تزریق رزین یا ملات مقاوم و در صورت لزوم تقویت مسیر ترک دارند تا از تکرار آن جلوگیری شود.
- کنترل رطوبت و اجرای عایقکاری صحیح
- استفاده از مصالح استاندارد و اجرای اصولی گچکاری
- توجه به درز انبساط در ساختمان
- جلوگیری از تغییرات دمایی شدید هنگام ساخت
- استفاده از پوکه، بتن سبک یا ملات استاندارد در سبکسازی کف
جمع بندی
ترک خوردن دیوار همیشه نشانه خطر جدی نیست، اما شناخت نوع ترک و علت آن بسیار مهم است. در بسیاری از موارد، با اجرای اصولی، استفاده از مصالح استاندارد و ترمیم صحیح میتوان از پیشروی ترکها جلوگیری کرد.
اگر ترکها عمیق، مکرر یا همراه با نشست باشند، حتماً باید توسط متخصص سازه بررسی شوند.
گردآوری توسط: کارخانه یاب
